BAŞKAN VS KOLOKOLİK

        Ayben ve Kolera, Türkçe rap'te en tanınan ve en sevilen rapçilerden. Geçmişte yaşadıkları zıtlaşmaların da etkisiyle şarkılarında kimi zaman birbirlerini disslediler. Takipçileri de zaman zaman onları kıyasladı; birini diğerine üstün görenler de oldu, ikisini karşılaştırmayı gereksiz bulanlar da. Biz de birini diğerine üstün tutmanın pek de mantıklı olmadığını düşünüyoruz; ama konu albümler olunca karşılaştırma yapmakta bir sakınca yok diyebiliriz. Karşılaştırma için de birer sene arayla çıkan Kolokolik ve Başkan albümlerini seçtik.

        Kolera'nın Kolokolik albümü 2016'da çıktı; üçü eski parça olmak üzere 15 parçadan oluşuyor (“Nu Edit” olarak albüme eklenen şarkılar “İmitasyon Dağlar”, “Bir Bir Anla” ve “Den Den Koy”). Ayben'in Başkan albümü ise 2017 sonlarında çıktı. Albümde 11 solo parça ve bir Ceza & Ayben düeti bulunmakta. Kolokolik'teki üç eski parçayı eşleşme dışı bırakarak 12 roundluk bir kapışmaya yer vereceğiz. Haydi başlayalım.

        “Başkan” ~ “Kolokolik”

        Albümlere isim veren parçalar karşı karşıya. “Başkan” parçası aynı zamanda albümün çıkış parçası. Kolokolik albümünün çıkış parçası ise “Pespaye” idi.

        “Başkan” şarkısının müziği ve sözleri çok hoş. Hareketli bir şarkı olduğu ve flow açısından gayet sağlam olduğu için dinleyiciyi rahatça yakalayabiliyor. Aralarda yer verilen sosyal mesajlar da gayet güzel. “Kolokolik” şarkısının müziği de gayet hoş; parçanın özellikle nakaratı ön plana çıkıyor. Kolera ritim oturtma konusunda ve flow'da gayet başarılı. “'Rapim erik' desem tuzla koşarsın, fazla şaşarsın, gazla coşarsın, enkaz yaşarsın, fantazmalarsın” dediği kısım parçanın zirve noktası diyebiliriz. “Yum, yum gözünü” diye başlayan kısım da çok güzel. “Başkan” protest yönüyle biraz sivrilse de “Kolokolik” kelime seçimi açısından çok başarılı ve “Başkan”a yem olacak bir parça değil. Bu sebeple round berabere.

        “Yol Ver” > “Düzenim Böyle İşler”

        İki ismin de kendilerini övdüğü ve karşısındakine söz hakkı tanımama tavrı takındığı şarkılarla devam ediyoruz. Kolera “Lafımın üstüne laf konuşulamaz ki” derken Ayben de “Gidip yeni konu bulun, benim elim kolum dolu”, “Taşıyamıyorsan yere bırak”, “Yol ver” diyor. “İntikam kimin, gelip alsın.” sözüyle de Kolera'ya gönderme yapıyor. Kolera'nın şarkısı oldukça hoş, verdiği bazı mesajlar da (Örneğin “Kendine benzer insan ve potansiyeli yoksa her yerden patlak verir.”) gayet güzel; ancak Ayben'in şarkısı dinleyiciyi daha çok yakalayacak cinsten. Auto-tune efekti şarkıya yakışmış; seslerin üst üste binmesi ve arkadan gelen siren sesleri de kulağa hoş geliyor. Bu hâliyle “Yol Ver”, belli bir ritim ve flow sağlamak için uzun cümleler kurmadan ritmik ve vurucu sözler söyleyerek, hoş bir beat ve başarılı bir nakarat eşliğinde on numara bir parça ortaya konabileceğinin kanıtı niteliğinde diyebiliriz.

        “La La” < “Körebe”

        “La La”, Ayben'in hayattaki çeşitli güzellikler ve olumsuzluklardan bahsettiği ve “Hayat bu, yaşa gitsin.” dercesine “Her derdin bir sonu var.” diyerek pozitif düşüncelere yöneldiği bir şarkı. Dinleyenlere olumlu düşünceler aşılamak rap müzikte de düstur edinilen, güzel bir tavır; “La La” da bu açıdan oldukça güzel bir şarkı.

        “La La”nın karşısında Kolokolik albümünün en derin ve en güzel şarkılarından biri olan “Körebe” var. Hayatın güzelliklerinden bahsetmek önemliyse de alelâde söyleyişlerden sıyrılabilen derin duygulu şarkılar yapmak da müzik sanatının esaslarındandır; Kolera da bu açıdan gerçekten başarılı bir şarkı yapmış. Bu dünyada “her derdin bir sonu” olmayabiliyor; bu şarkı da insanın hayatta karşılaşabildiği çıkmazlardan biri olan karşılıksız aşkı çok güzel işlemiş. Bu sebeple round “Körebe”nin.

        “Dur Kaç” > “Pespaye”

        Ayben'in “Dur Kaç” şarkısında hayatta karşılaşılan bazı zıt durumlar birbiriyle bağlantılı olarak sıralanmış ve “Yemek buldun ye, dayak buldun kaç” hesabı, iyi durumları yakalama ve kötü durumlardan kaçma felsefesi işlenmiş. Yatıştırıcı bir beat'i ve hoş bir nakaratı olan parça albümün duygusal ağırlıklı ve en başarılı şarkılarından. Kolera'nın “Pespaye” şarkısı ise hareketli; duygusal esintiler de taşıyan battle bir şarkı. Karşısında ortalama bir parça olsa alt edebilir ama “Dur Kaç” karşısında biraz altta kalıyor.

        “Fenomen” > “Hırçınlar”

        Albümlerdeki düetleri birbiriyle eşleştirmeyi uygun bulduk. Tarz olarak farklı şarkılar oldukları için, bu kıyaslama elmayla armut kıyaslaması gibi olacak; ama zaten çoğu karşılaştırmada bu durumu yaşamak olası. “Hırçınlar” başarılı bir melankolik şarkı, aralarda yer verilen tekrarlı kısımlar kulağa oldukça hoş geliyor ve mana açısından da kuvvetli; ama parça Sagopa ve Kolera'nın alışılmış çıtasının biraz altında kalmış diyebiliriz. Ayben ve Ceza'nın düeti olan “Fenomen” ise eleştirel bir şarkı. Son zamanlarda Youtube ve Twitch fenomenleri rap müziğe de el atmış vaziyetteler. Ayrıca fazla üretken olmayıp, birkaç single ile milyonlarca dinleyici kazanan bazı isimler de mevcut ve bu durum kimi çevrelerce hoş karşılanmıyor. Belli sınırlar dâhilinde müzik özgürdür ve özgür kalmalıdır tabii; ama hak ettiği değeri göremeyen pek çok isim varken bazılarının çok basit denebilecek şarkılarla sivrilmeleri doğal olarak tepki çekiyor. Ayben ve Ceza da bu konuyu ele alan bir şarkı yapmışlar. “Fenomen” şarkısı kafiye tekniği ve ritim açısından gayet başarılı, verdiği mesajlar da gayet güzel. Bu sebeple “Fenomen”i “Hırçınlar”a yeğliyoruz.

        “Umut Var” > “Bu Dünya Bu Duygusala Fazla”

        Kolera'nın bireysel sorunları işlediği bir diğer parça “Bu Dünya Bu Duygusala Fazla”. Burada söz konusu edilen, insanların içinde yaşadığı ortak dünyadan ziyade bireyin dünyası. Elbette bireysel dünyadan veya ortak dünyanın bireyi ilgilendiren taraflarından bahsetmekte sakınca yok; insan bazen kendi içinde bulunduğu durumlardan sıkılabilir ve bunu dünyadan ve/veya hayattan sıkılmak şeklinde ifade edebilir. Kolera'nın şarkısı bu açıdan güzel düşünülmüş bir parça olsa da karşısında gerçek dünyayı konu eden ve özellikle kadınların ve çocukların sorunlarını işleyen “Umut Var” şarkısı bulunmakta. Başarılı ve verdiği mesajlar itibarıyla oldukça önemli bir parça olduğu için roundu “Umut Var” alıyor.

        “Ne Var Ne Yok” < “Yok Yok Yok”

        “Ne Var Ne Yok”, Başkan albümünün hareketli şarkılarından. Ayben sade denebilecek beat'i güzel değerlendirmiş. Nakarat da sade olmasına rağmen tekrarı sıkmıyor diyebiliriz. Yapısı itibarıyla “Yol Ver”e benzese de onun bir iki tık altında kalan bir parça olmuş. Kolera'nın “Yok Yok Yok” parçası yine duygusal ağırlıklı bir parça. Bireyin kaçış isteğini ve içinde biriktirdiği soruları güzel yansıtan bir parça olmuş. “Körebe”nin seviyesine ulaşamasa da gayet güzel bir parça; bu sebeple “Ne Var Ne Yok”u -burun farkıyla da olsa- geçiyor.

        “Kime Göre” < “Sanki”

        Ayben'in sosyal mesajları, battle'ı, duygusal bakış açısını harmanladığı bir parça “Kime Göre”. Ritim oyunları ve nakarat da çok hoş. Verse'lerde hafiften sert bir söyleyiş varken nakarat yumuşak bir tavırla söylenmiş. Kolera'nın “Sanki” şarkısında da verse'lerde battle karakter varken nakaratta melankolik bir karakter var. Kolera verse'lerde rapinden bahsetmiş ve çevresine meydan okuyan satırlar yazmış, nakaratta ise bireyin farklı zamanlardaki zıt duygu durumlarını ve etrafa tepki gösterme isteğini yansıtmış. O da güzel ritim oyunları yapmış, parçanın beat'i de gayet hoş. Round “Sanki”nin.

        “Bindirim” < “Geldim Gördüm Yendim”

        “Bindirim” Başkan albümünün en eğlenceli parçası diyebiliriz. Ayben, bir pazar satıcısı edasıyla dinleyiciye rapini ve rapçileri tanıtıyor. Güzel bir tema seçmiş ve beat'in ritmine güzel ayak uydurmuş. Kolera da Ayben gibi, klasik bir söylemi (“Geldim gördüm yendim”) nakaratına taşımış; ama onun şarkısı duygusal yapıda. Kolera da beat'e güzel ayak uydurmuş. “Bindirim” güzel bir hareketli parça olsa da “Geldim Gördüm Yendim”le baş edebilecek bir parça değil.

        “Yalanlar” > “Tavus Kuşu”

        “Yalanlar”, Başkan albümünün duygusal şarkılarından. Dokunaklı satırları var; verse'lerin sonuna doğru ritmin hızlanması güzel bir tercih olmuş. Kolera'nın “Tavus Kuşu” şarkısı duygusal mesajlar da içeren battle bir parça. Hareketli oluşu açısından “Kolokolik”le benzerlik taşıyor, ama onun seviyesine çıkamıyor diyebiliriz. Güzel kelime oyunları içeriyor, flow açısından da iyi; ama “Yalanlar” parçası verdiği mesajlarla ve dokunaklı yapısıyla öne çıkıyor.

        “Bilene Sor” < “Oysa”

        “Bilene Sor” parçasında “Umut Var”dakine benzer konular işlenmiş, beat'in de etkisiyle ritmik sözlere yer verilmiş. Nakarat da “Ne Var Ne Yok”taki gibi sade. Kolera'nın “Oysa” şarkısı duygusal ağırlıklı bir parça. Bireyin dünyadaki ve kendi hayatındaki olumsuzluklar sebebiyle hayattan soğumasını ele alıyor. Bir hikâye anlattığı için önemli bir şarkı. Anladığımız kadarıyla ikili ilişkide kendini karşısındaki insana layık görmeyen, onun aradığı kişi olmadığını düşünen, ama ona kıyamadığı için ilişkiyi sonlandıramayan birinin duyguları yansıtılmış. Hoş bir ritme sahip olan ve kişinin iç çatışmalarını başarıyla yansıtan şarkı “Bilene Sor”u alt ediyor.

        “Yeniden” ~ “Bol Güneşli Yere Sürelim”

        Ayben ve Kolera'nın tematik açıdan eşleşmeye en müsait şarkıları “Yeniden” ve “Bol Güneşli Yere Sürelim”. Ayben, kadını ele aldığı şarkısında kimi dizelerde bireysel, kimi dizelerde toplumsal olumsuzluklara değiniyor. Kadınların yalnızlaşmasını, yaşadıkları zorlukları ve uğradıkları zulümleri konu ediyor. Bu olumsuzluklarla beraber nakaratta “Yeniden doğ dünya” ve “Sen hayal kur, durma” diyerek pozitif düşünceler aşılıyor. Kolera'nın şarkısında da hayatın olumsuzlukları ve yalnızlaşma konusu işlenmiş. Parça, “Yeniden”in aksine hem erkek hem kadını ilgilendirebilecek şekilde yazılmış. Nakaratta yine bireyin yalnızlaşmasına vurgu yapılmış ve tüm bu olumsuzluklardan kurtulma isteği aşılayan, Nâzım Hikmet'in “Nikbinlik” şiirini de hatırlatan bir tavırla “Bol güneşli yere sürelim” denmiş. İki şarkı da duygu yüklü ve oldukça başarılı olduğu için herhangi birini diğerine tercih edemiyoruz.

        Sonuç: 6-6 ve Durum: BERABERE

        Ayben uzun bir ara verdiği müziğine gayet başarılı bir albümle geri dönüş yapmış. Çeşitlilik arz eden, intro, outro, interlude olmayan, dolu dolu 12 şarkılık bir albüme imza atmış. Kimi şarkılar belli bir çıtanın altında kalmış olsa da eskimeyecek parçalar var. Bazı şarkılarda protest yön kendini belli ediyor, Ayben önemli bir misyon üstlenmiş diyebiliriz.

        Kolera'nın Kolokolik albümünde duygusal yön ağır basıyor. Bu albümde de bazı şarkılar belli bir çıtanın altında kalmış denebilir; ama geri kalan parçalar da yine eskimeyecek cinsten. Ayben'in battle ve protest yönleri, Kolera'nın da melankolik yönü birleşince ortaya birbirini tamamlıyor denebilecek iki değerli albüm çıkmış. Dinleyenler kendi müzik zevklerine göre birini üstün tutsalar da Türkçe rap'te ikisine de ihtiyaç var diyerek yazımızı noktalayalım.