17 Ocak 2022 Pazartesi

ALEM DM - EXTRA 2 ALBÜM ANALİZİ


        2010 yılında rap müziğe adımını atan Alem DM (Yusuf Emrah Şahin), 2012-2020 yılları arasında toplam beş tane albüme (Aynen, Perde, Studio Kliniği, Extra, Dünya Dışı Düşler) ve albüm dışı pek çok parçaya imza attı. Mart 2020'de yayınladığı Dünya Dışı Düşler albümünden sonra bir albüm doldurmaya yetecek kadar tekli yayınladı. Bu süreçte Extra 2 adını verdiği albümünü de tamamlayarak Ocak 2022'de dinleyicilerine sundu. Alem DM'in ilk beş albümünü daha önce analiz etmiş ve içlerinde en sağlam bulduğumuz albümün Extra olduğu sonucuna varmıştık; bu sebeple, yeni albüm için seçilen ismin Extra 2 olması bizi ayrıca heyecanlandırdı.

        Albümde hepsi solo olmak üzere toplam 12 parça var ve bunlar alfabetik sırayla albümde yer almış. Hepsine tek tek bakalım:

        1- “Darmadağın”

        Darmadağın” ismi kasvetli bir parçayı çağrıştırsa da yumuşak müzikli bir parçayla albüme giriş yapıyoruz. Verse'lerde sevgiliyi öven, güzel ve derinlikli sözler var; nakaratta ise daha hareketli ve daha rahat düzlemde sözler tercih edilmiş. Alem DM bu şarkıda Extra albümünde geçen bazı sözlerine de telmihte bulunmuş: “Şimdi söyle, nerede kaldı hatırı olan kahveler?” (“Bir Seni Bulamam”) > “Hatırı olan kahve bitti, telve kurudu dipte”; “Alışveriş bitti, şu an çöpte gezen listeyim” (“Rahat Ol”) > “Alışveriş bitti artık, şimdi çöpteki listeyim”. İkinci verse'teki “Alakasız şeyler üretebilirsin sevince” cümlesi de düşündürücü olmuş. Buradaki “üretim” sanatsal bağlamda düşünülebileceği gibi her türlü söz ve eylemi kapsayacak şekilde de düşünülebilir. Tanışılan her yeni kişi insanın kişiliğinde ve hayatında az çok farklılık yaratabilir, ama bunu en belirgin şekilde yapan kişi insanın âşık olduğu kişi oluyor; onun yarattığı değişimler de duygu durumundaki kısa süreli dengesizliklere ek olarak hayat tarzında ve kişilikte görülen kalıcı değişiklikler olabiliyor. Bu da bizi “ondan önce”ki kendimizle alakasız bir noktaya taşıyabiliyor. Bu sözü şarkı ve Alem'in sanatı özelinde düşünürsek de şöyle yorumlayabiliriz: Verse'lerdeki derinlikli sözler ve nakarattaki rahat tavır birbirine biraz zıt düşüyor, ayrıca bu tarz bir nakarat Alem'in duygusal şarkılarda daha çok tercih ettiği derinlikli ve hüzünlü nakaratlardan da biraz uzak bir noktada duruyor. Alem DM bu noktada -hem şarkının kendi içinde hem de albümün tamamı açısından- zıtlıklardan bir denge oluşturuyor ve verdiği mesajı kuvvetlendiriyor diyebiliriz. Gayet hoş ve albüm açılışı için uygun bir parça olmuş.
8/10

        2- “Doldurup Çek”

        Sözleri de müziği de gayet güzel olan bir şarkıyla devam ediyoruz. Alem DM bu parçada belli kafiyeleri uzun süre devam ettirmiş ve kafiyeli kelimelerde hoş vurgular yapmış, bu vurgular altyapının karakteriyle de gayet uyumlu olmuş. Nakarat iki parçalı kurgulanmış, ilk parçada back vocal belirgin iken ikinci parçada auto-tune ve ses kalınlaştırma belirgin. Nakaratın ikinci kısmında bu efektlerin kullanılması bilinçli bir tercih; bu şekilde, kişinin karşılaştığı zorlukların potansiyelinin üstünde olabileceğine ve bunların göğüslenmesi sırasında ve sonrasında kişinin güçleneceği gerçeğine işaret ediliyor. Bu kısımda cümlelerin birkaç kez tekrar etmesi de insanın bu yükleri taşırkenki çabasının Sisyphos'un çabasına olan benzerliğini hissettiriyor diyebiliriz. Albümün en iyilerinden.
9/10

        3- “Döner Tersine”

        Albümün en kasvetli parçasıyla karşı karşıyayız. Dokunaklı müziği, daha parçanın en başından “Oldum derbeder, lan bıktım yeter” diye giren nakaratı, flow'u, kafiyeleri, kelime oyunları ve yansıttığı hayat muhasebesiyle dinleyiciyi rahatça yakalıyor ve parçanın sonuna kadar bırakmıyor. Nakaratta “döner tersine” cümlesi kafiyenin seyriyle “tersine döner” şeklinde de kurulabilirdi; ama cümlenin bu şekilde tersten kurulması da ritim haricinde parçanın mesajıyla bağlantılı bir tercih olabilir. “Günler hep beter, döner tersine” cümlesiyle gece gündüz farkına işaret edilmiş ve gündüz vakitlerinde de gecedeki yalnızlığın ve kasvetin yaşanabileceği anımsatılmış, ayrıca hayat karşısında türlü yenilgilere uğrayan bir birey için gece ve gündüzün hiçbir elle tutulur gelişme yaşanmadan birbirini kovalamasına ve bu kısır döngüdeki gündüzlerin kişiye hiçbir yaşam enerjisi katamıyor oluşuna da işaret edilmiş diyebiliriz. Tersine dönen bir diğer şey de albüm kapağı. Extra albümünün kapağında da aynı mekân vardı ve gökyüzü bulutlarla kaplıydı; ama bunlar kara bulutlar değildi ve fırtına yoktu. Extra 2'de albüm kapağı da bir bakıma tersine dönmüş ve “Döner Tersine” parçası da albüm kapağındaki mesajı yansıtan parça olmuş. Beğendiğimiz bazı şarkılara 10 üzerinden 12 veresimiz gelir ya, bu da öyle bir parça.
10/10

        4- “Hedef”

        Hedef” şarkısının müziği çok hoş; tansiyonlu yapısıyla Kurtlar Vadisi müziklerini anımsattığını söyleyebiliriz. Alem DM müziği güzel değerlendirmiş, özellikle ikinci verse'te parçayı uçurmuş. Nakaratın tekrarlı yapısı da güzel olmuş, hayatın her anında farklı hedeflerle karşılaşabileceğimizi ve pek çok derdin, problemin ve kötü niyetli kişilerin hedefi olabileceğimizi hatırlatıyor. Tadı damakta kalan bir şarkı.
8,5/10

        5- “İşte Bu”

        Hareketli bir parçayla devam ediyoruz. Alem DM bu parçayı çoğunlukla ritmik sözlere ve respect'e ayırmış. Yabancı rap dünyasının önde gelen isimlerini ve Micheal Jackson'ı anmış, ayrıca parça ve albüm isimlerine yer vermiş. Çoğunlukla Tupac'ın şarkı isimleri söyleniyor, ikinci verse sonunda söylenen sözler de Eazy-E'nin bir şarkısının nakaratına ait. Bir söze değinelim:

        Bir şair değilim, ritim yoksa ben de yokum” - Rap müzik her ne kadar “ritmik şiir” diye adlandırılıyor olsa da ritmik şiirin şiirden biraz farklı olduğu söylenebilir. Bir rap şarkısı için genellikle önce beat yapılır, sonra müziğin duygu ve ritmine göre sözler yazılır; Alem de bu sebeple “Ritim yoksa ben de yokum.” demiş. Bunu söylerken şiiri ritmik şiirden daha üst bir mertebeye yerleştiriyor da olabilir, müzikle birleşen ritmik şiiri şiirden daha cazip buluyor da olabilir. Ayrıca şunu da belirtelim ki Alem DM edebiyat ürünleriyle rap'in farkına daha önce de değinmiş idi: “Kısa dokunuşlar benim tarzım, edebiyat isteyen gidip roman alsın.” (“Görmezden Gel”). Bu sözü de hesaba katarsak Alem'in rap şarkılarını edebî ürünlere tercih ettiğini düşünebiliriz.

        Şarkıya dönecek olursak; “İşte Bu”, birkaç orijinal cümle dışında genellikle alıntı ve anıştırmalardan oluşan bir şarkı olmuş, bu sebeple “İşte bu DM rap'i baby” cümlesi sadece bu şarkı özelinde düşünülünce yanılgıya sebep olacaktır. Alem bu parçada daha ziyade kendisini besleyen kaynaklara atıf yapmış ve yeni nesil rap'lerden ziyade bu isimlerin dinlenilmesi konusunda dinleyiciyi teşvik etmek istemiş. Sagopa Kajmer de “Saldırground” şarkısıyla güncel tarzının dışına çıkarak boom bap battle örneği vermiş idi, Alem'in de bu şarkıyı benzer bir anlayışla yaptığını düşünebiliriz.
6/10

        6- “Kalbinden Tuttum”

        Kalbinden Tuttum” durgun müzikli bir şarkı, yatıştırıcı bir havası var. Özellikle nakaratı hoş olmuş. İnsanın çelişkilerine işaret eden şu cümlelerin altını çizelim: “Yalnızlık da yalnız başına çekilecek değil gibi”, “İçin konuşmak ister, sen susmak ister misin?”.
7/10

        7- “Mahalle Mukaddem”

        Vitesi beşlediğimiz bir şarkıyla karşı karşıyayız. Müzik çok sağlam, şarkı da gangsta rap - party-rap karışımı olmuş. Sound'u ve tarzıyla Alem'in ilk albümündeki “Mesafe Kalmaz”ı ve bu yakınlarda yaptığı parçalardan “Parkur” ve “Baron”u hatırlattığını söyleyebiliriz. Gangsta rap'e yakın bir yerde dursa da “Villada yaşıyo'sun, diyo'n harabe” denerek yapmacık gangsta rap'lere ve semt rap'lerine eleştiri getirilen bir şarkı olmuş. Kendi tarzında başarılı, “arabada dinlemelik” denen parçalardan.
7/10

        8- “Mersin”

        Türkçe Rap'te bir çeşit akım hâline gelen semt rap'inin Alem DM'cesiyle albüme devam ediyoruz. Alem DM bazı parçalarında Mersin'e dair sözler söylüyordu, bu sefer tümden Mersin'e ayırdığı bir parça yapmak istemiş ve ortaya güzel bir şarkı çıkmış. Altyapı da temaya gayet uygun; albümün hareketli şarkıları içinde en sağlamı.
7,5/10

        9- “Olasılıklar”

        İki hareketli şarkıdan sonra tekrar melankolik moda geçiyoruz; ancak bu şarkı da hareketli ve verse'lerde sözler adeta ateş ediyor. Parçada altyapı, flow ve agresiflik itibarıyla rap-rock arası bir tat olduğunu söyleyebiliriz. Alem DM bu parçada kendine yabancılaşmış bir birey olarak kimi yerde kendisinden üçüncü şahıs olarak bahsediyor ve kendisiyle kavgalar ediyor, duygu ve ritim de dinleyiciyi sürüklüyor. Beat'e gelirsek; birkaç saniyede bir araya giren ve parıldayışı andıran bir ses var. Beat'te bu sesin kullanılması monotonluğu kırmak için tercih edilmiş olabilir; öte yandan, hayatta karşılaşılan çalkantıları ve içte biriken öfkenin zaman zaman patlayışını andıran bir duygu verdiği de söylenebilir. Albümü taşıyan şarkılardan.
9/10

        10- “Öyle Kolay Değil”

        Öyle Kolay Değil” yatıştırıcı bir müziğe sahip. Alem beat'i güzel değerlendirmiş; yer yer matraklaşan sözler, kafiyeler ve özellikle nakarat çok hoş olmuş. Parçanın sonunda, çok düşünmenin delilikle ilişkilendirilmesi meselesiyle bağlantılı bir skit'e yer verilmiş. (Skit'in alındığı film 1995 yapımı Twelve Monkeys / 12 Maymun.) Albümdeki parçalar alfabetik sıraya sokulmasaydı bu parça güzel bir outro olabilirmiş.
7,5/10

        11- “Sen Yok”

        Ayaklarımızı yerden kesen bir müzik ve romantik sözlere sahip bir şarkı “Sen Yok”. Kimisine pek hitap etmeyen, kimisinin de bunalımlı şarkılardan daha çok sevdiği tarzda aşk sözleri barındırıyor, sondaki saf müzik kısmı da parçanın yarattığı hoş etkiyi ikiye katlıyor. Albüme renk katan, gayet güzel bir parça.
8,5/10

        12- “Sessizce”

        Yatıştırıcı müziğe sahip bir şarkıyla kapanışı yapıyoruz. “Sessizce” hoş bir müziğe ve dile dolanacak bir nakarata sahip, verse'lerde ise Alem DM tasvip etmediği kıskanç ve ikiyüzlü kimselerden şikâyet etmiş. Konu güzel işlenmiş olsa da bu müzik ve nakarata farklı konuda, daha duygusal verse'ler eşlik etseydi daha güzel bir şarkı ortaya çıkabilirmiş.
7/10

        Albüm Ortalaması: 7,916 ~ 7,9

        Extra 2 farklı tarzları içinde barındıran bir albüm olmuş. Kafa dağıtmalık şarkılar yanında gayet derinlikli, tekrar tekrar dinlenecek şarkılar var. Albümü ilk Extra'yla kıyasladığımızda ise şöyle bir sonuca varıyoruz: İlk Extra da yer yer melankolik, yer yer hareketli parçalardan oluşsa da bu albümden daha yoğunluklu bir albümdü. O albüm için uygulanan formül biraz daha farklıydı; Alem DM yaklaşık bir yıllık bir zaman diliminde tekli yayınlamamış ve bu süreç içinde her bir parçası tek başına da dinlenebilecek bir albüm ortaya çıkarmıştı. Extra 2'de ise bazı şarkılar tekliden ziyade albüm oyuncusu olmaya müsait. Tarz açısından da tamamen ilk Extra'nın paralelinde gidilmemiş, Alem DM'in rap yolculuğunun çeşitli duraklarından süzülüp gelen esintiler mevcut. Albümdeki hâkim tavır ve arabesk esintili nakaratlar özellikle Extra'da Alem'in rap'ine yerleşen unsurlar. “Darmadağın”, “Kalbinden Tuttum” ve “Sen Yok” parçaları eskilerden “Acıtan İçerik” parçasını ve Alem'in son dönemde yaptığı şarkılardan “Aşkı Kalbimde Susmaz”ı anımsatıyor denebilir. “Mahalle Mukaddem” yukarıda isimlerini andığımız parçaların paralelinde yer alıyor. Bunun dışında “İşte Bu” ve “Mersin” gibi, Alem'in her albümde yeni şeyler denemeyi sevdiğinin göstergesi olan parçalar da var. Puan konusuna gelirsek; bu albüm için de Extra'daki formüle bağlı kalınsaydı, örneğin ortalamayı aşağı çeken üç dört parça yerine son iki yılda çıkan teklilerden “Hedef Olamam”, “Boşluklar”, “Yok” gibi şarkılar albüme saklansaydı Extra'nın aldığı puana erişen bir Extra 2 albümü vücuda getirilebilirdi. Ama böylesi de yeni tecrübelerin önünü kapatabilir, ayrıca günümüzde albümler part part yayınlanıyorken, daha çok teklilere ağırlık veriliyorken böylesi bir albüm ortaya koymak endüstriyel açıdan da pek isabetli bir hamle olmayabilir ve her dinleyiciye hitap etmeyebilirdi. (Bu arada ilk Extra'nın 10, bu albümün ise 12 parçadan oluştuğunu ve düşük puanlı iki şarkıyı hesaba katmayınca puan farkının 1'e indiğini belirtelim.) Nihayetinde Extra 2, Alem DM albümleri içinde bizce şimdilik üçüncü sıraya yerleşen, alıştığımız tatlar yanında yeni tatlar barındıran ve dinleyicilere birkaç yeni Alem DM klasiği kazandıran güzel bir albüm olmuş.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder